 |
| Ti AriPinoy food processing facility iti Nanguneg, Narvacan, Ilocos sur |
NAREGTA latta ti
mapaspastrek dagiti agmulmula iti tabako uray pay adayo pay laeng a mangrugi
nga aggatud wenno agapitda kadagiti mulada a tabako. Naipaayan ngamin dagiti
agmulmula iti tabako iti gundaway nga agtaraken iti baboy tapno adda nayon a
pamastrekanda malaksid iti mulada a tabako.
Paset
daytoy ti programa ti National Tobacco Administration (NTA) nga Integrated
Farming and Other Income Generating Activities Project (IFOIGAP) nga agpanggep
a mangipaay iti programa a tumulong kadagiti manalon nga agbirok iti sabali a
pagsapulan malaksid iti panagmulada iti tabako. Maysa a paset ditoy ti
panagtaraken iti baboy.
Maysa
kadagiti mannalon ti tabako ni Rodrigo Cabotage ti Cadacad, Narvacan, Ilocos
Sur a naipaayan iti gundaway nga agtaraken met iti baboy. Ket idi Nobiembre,
nailakona ti lima a napalukmegna a baboy iti P58,842.50 nga agdagsen iti 108.7
kilos ti tunggal baboy. No maikissay ditoy ti P38,430.50 a puonan nga impautang
ti NTA kenkuana, mapan ngarud a P20,412, wenno P4,082.4 iti maysa, ti
napastrekna iti tallo laeng a bulan a panagtarakenna.
Makapaspastrek
pay ni Cabotage iti mapan a P40,000 iti kagudua ektaria a talonna iti tabako.
Segun kenkuana, mangipaay ti nayon a pagganansiaanna ti kaadda ti hog fattening
a proyekto ti ahensia uray pay iti labes ti panagmumula iti tabako.
Itay
laeng Oktubre a naluktan ti P165-milion a food processing facility ti ahensia a
masarakan iti Nanguneg, Narvacan, Ilocos Sur. Ngem nangrugi ti pannakaibunong
dagiti burias idi Hunio itay napan a tawen. Manamnama a mailako inton Pebrero
dagiti kaudian a naiwaras para iti umuna a batch.
Gatangen
ti ahensia dagiti napalukmeg a baboy segun iti agdama a presio iti merkado.
Maproseso daytoy iti pasilidad iti Nanguneg ket mailako dagiti processed meat a
kas iti tocino, tapa, barbecue, bagnet, longganisa ken hamon kadagiti
kangrunaan a trading outlet, food terminal, dagiti opisina ti gobierno ken
dadakkel a pagtagilakuan.
Iti
kadagupanna, 35 a cluster dagiti mannalon ti naparaburan iti programa, kaaduan
ditoy ti aggapu iti Narvacan. Napili ti ili a kas pangrugian ti proyekto, gapu
iti kaasidegna iti pasilidad ti NTA AgriPinoy. Nupay kasta, adda metten
naipaayan nga agtaraken iti burias iti Siudad ti Candon, ken kadagiti ili ti
Santiago, Burgos ken Sta. Maria, iti Ilocos Sur ken dagiti ili ti Pidigan ken
San Quintin iti Abra.
Para
iti umuna cycle dagiti umuna a grupo dagiti benepisario, nakalakon iti
kaaduanna a mannalon iti agdagup iti 1,894 a baboy nga aggatad iti P17.4-milion.
Ibagian pay laeng daytoy iti mapan a 43% kadagiti 4,370 a burias a naiwaras
kadagiti 386 a mannalon a nagtaraken iti umuna a cycle. Katukad ti 110 nga
aldaw wenno nasurok laeng a tallo a bulan ti maysa a cycle.
Impaganetget
ti ahensia ti kinaestrikto ti pagalagadan ti gobierno a dagiti laeng lehitimo
nga agmulmula iti tabako ken pamiliada ti pakaiwarasan dagiti mataraken a
burias.
Segun
ken ni Minerva Mizal, operations manager ti NTA AgriPinoy, mapan a P9,423 ti
mabalin a magastos iti panagpalukmeg ti kada baboy. No agdagsen ngarud daytoy iti
kalalainganna a 110 a kilo ti tunggal baboy, mapan a P1,776.51 ti mabalin a
mapastrek iti maysa a baboy. Gatangen ti ahensia dagiti baboy iti agdama a
presio iti merkado kadagiti live hog (sibibiag).
Para
iti maikadua a cycle, agiwaras laengen ti ahensia kadagiti burias nga agdagsen
iti saan a nababba ngem 20 a kilo tapno nalaklaka a mataraken ken nadardaras a
mailako.
Itay
nabiit, naangay ti reorientation seminar para iti maikadua a cycle kadagiti
benepisario a mannalon.
Segun
ken ni NTA Administrator Edgardo Zaragoza, nakapastrek iti dakkel iti dadani amin
a farmer recipient iti umuna a cycle. Naamiris ngarud dagiti mannalon ti kaadda
ti dakkel a benepisioda iti hog fattening component ti AgriPinoy, isu a
nagreggetda met laeng ita a rumaman iti maikadua a cycle.
Manipud
nadutokan nga administrador ti NTA ni Zaragoza, a dati pay a mayor ti Narvacan,
ipangpangrunana ti pannakaital-o ti pagimbagan dagiti agmulmula iti tabako, ket
no mabalin, kas ikarkarina, ad-adu koma ti mapastrekda tapno naregta latta ti
industria.
Iti
pay nasao a seminar, pinadayawan ti ahensia dagiti tallo a farmer recipient,
pakairamananen ni Cabotage, a nagatendar iti reorientation gapu iti kadakkel
dagiti napastrekda iti umuna a batch. Kadua ni Cabotage a dinayaw ti ahensia ti
kabarangayanna iti Cacacad a ni Jessie Cabael. Nakaganansia ni Cabael iti P43,448.50
para iti 10 a burias a tinarakenna, wenno mapan a P4,344.85 iti maysa. Dakkel
met ti napastrek ni Saturnino Saldua ti Barangay Banglayan a P59,285.50, wenno
P2,964.28 iti maysa kadagiti tinarakenna a 20 a burias.
Innayon
pay a kinuna ni Zaragoza a napateg met ti kalidad ti mailako a baboy. Nakikadua
ngarud ti NTA kadagiti mataleken iti negosio a business partner, kas iti
Universal Robina Corp. a mangipapaay kadagiti mannalon kadagit napintas ti
kalidadna a burias, pagpakan ken medisina, karamanen ti serbisio dagiti
teknisianda.
Kalpasan
ti orientation seminar, rinugian ngarud manen dagiti timmabuno a mannalon a
tinaming ti aplikasionda. Adu met ti immapal iti naganansia ni Cabotage, ket no
mabalin kunada, nayonanda ti maibunong kadakuada a burias.
Segun
ken ni Alex Borje, project manager ti NTA AgriPinoy, manamnama a marugianen a
maiwaras dagiti burias iti daytoy a bulan para iti maikadua a cycle.
Siinanama
ti ahensia a kalpasan a makailako dagiti tartaraudi a nataraken iti umuna a
batch, maikalkalawanton ti masakup a lugar dagiti benepisario a mannalon.
Impanamnama ti ahensia kadagiti mannalon iti kaadda latta manggatang kadagiti
ilakoda a baboy iti presio a kapkapnekanda.
Ta
kas kuna ni Zaragoza idi maangay ti open forum kadagiti mannalon, rumbeng a
mairanud dagiti mannalon iti proyekto, ket dayta ti importante. “Ta saan met a
ti agganansia ti panggep ti gobierno no di ti mangkita nga amin a mannalon ket
adda mapastrekna iti panagtalonna.”
 |
| Ni NTA Administrator Edgardo Zaragoza iti pannakipatangna kadagiti agmulmula iti tabako |
(Basaen ti orihinal a bersion daytoy iti Bannawag, Enero 6, 2014.)
No comments:
Post a Comment