Mabalin, mabalin met a saan.
Wen, ta ti kada kameng ti Kamara, naparaburan iti karbengan nga agikut agingga iti tallo a protocol plate, ngem naikapet daytoy saan laeng iti bukodna a lugan a mapan iti Kongreso wenno sadino pay nga opisial a pasken, no di pay ket iti lugan nga us-usaren ti pamiliana wenno uray pay iti staffna.
Ken ti dakesna pay ditoy, saan laeng a ni Apo Diputado ti agik-ikut iti plaka nga “8.” Kitaem laengen ti napasamak iti maysa a panangbomba a napasamak iti ruangan ti maysa a paset ti pasdek ti Batasang Pambansa idi Nobiembre 13 itay napan a tawen a nakatayan ni Basilan Rep. Wahab Akbar. Idi makemmeg dagiti maatap a nagpabettak iti bomba iti paglemlemmenganda a subdibision iti Quezon City, naduktalan iti ikutda dagiti plaka nga 8. Segun kadagiti imbestigador, inusar dagiti suspek dagitoy a plaka tapno makastrekda iti Batasan Complex a saan a dildillawen dagiti guardia ida. Gapu itoy, nawayada a simrek iti paraangan ti Batasan a nangisayangkatand iti pammapatay.
Ket napamak laeng itay napan a bulan ti kaudian nga insidente ti ilegal a panagaramat iti plaka nga 8. Dinungpar ti maysa a Nissan X-Trail nga addaan iti plaka nga 8 ti dua a tao iti asideg ti maysa a mall iti Quezon City a nakatayan ti maysa a guardia. Naduktalanda a nairehistro ti lugan iti nagan ti maysa a pribado a tao a kabagian kano ti maysa a diputado iti Metro Manila.
Saanen a pagsiddaawan ti Land Transportation Office (LTO) nga adun dagiti lugan, kaaduanna dagiti SUV, kas iti Nissan X-Trail, a saan a nairehistro iti nagan ti maysa a diputado. Ket no pudno ti ibagbaga ni LTO chief Alberto Suansing, mailaklako kano dagitoy a plaka iti P200,000 iti asino la ditan a mayat a gumatang.
EXECUTIVE ORDER 400-A
Nalaka laeng a maawatan no apay. Kayat dagitoy a pribado nga indibidual ti agbiag a kas diputado, wenno asino pay a nangato nga opisial ti gobierno nga addaan iti karbengan nga agikut iti nababa ti numerona a plaka kas sagudayen ti Executive Order 400-A a pinirmaan ti Presidente idi 2005.
Babaen daytoy a bilin, naparaburan iti karbengan dagiti nangangato nga opisial ti gobierno nga agikut iti nababa ti numerona a plaka ti lugan, kas dagiti sumaganad: 1, ti Presidente; 2, ti Bise Presidente; 3, ti Presidente iti Senado; 4 ti Speaker iti Kamara; 5, Chief Justice; 6, kameng iti Gabinete; 7, Senador; 8, Kongresman; 9, Associate Justice iti Korte Suprema; 10, Solicitor General ken Ukom iti Court of Appeals; 11, Chairman ti Commission on Elections; 12, Cabinet undersecretary; 14, AFP Chief of Staff ken PNP Director General; ken 16, Ukom iti Regional Trial Court.
Ngem kas ti napaliiw ti LTO, kaaduanna dagiti adda plakana nga 8 ti nagramaramen iti pagilian, saan laeng a gapu iti kaadu dagiti diputado (nga iti agdama umabot iti 238) a legal nga agikut kadagitoy, no di pay ket kaaduanna ti nailako wenno naipadawat kadagiti gagayyemda, malaksid pay kadagiti sawenda a peke a plaka.
Ken uray pay sakbay ti napasamak nga aksidente iti Quezon City, adu met ti saan a mayat a maipaayan iti protocol plate dagiti nangato nga opisial ti gobierno ta iplastarna laeng ti kaadda ti bilegda tapno mapabutngan dagiti traffic officers a mangsita kadakuada iti kalsada no bilang ta adda labsingenda a pagalagadan iti trapiko, kas koma iti panangkamakamda iti nalabaga a silaw iti trapiko wenno isisiasida iti direksion ti trapiko. Ken gapu iti bileg ken impluwensiya ti akinkukua kadagitoy a lugan, mapabpabus-oyan dagitoy iti kalsada nga agaramid iti kaykayatda a kasla man kukuada ti kalsada. Iparangarangna laeng kano ditoy a mapabpaboranda ti sumagmamano a tattao.
Ken nangnagruna a naalas ti panangibaskag dagiti dadduma a konsehal, mayor, wenno bise mayor ken dadduma pay a lokal a lider ti takemda kadagiti plaka dagiti luganda. Umuna, awan ti pagbatbatayanna a pagalagadan iti LTO dagitoy a plaka no di laeng ti nalawag a panangiparammag wenno panangipangasda iti posisionda ken panangipariknada kadagiti traffic enforcers iti ikutda a bileg ken impluwensia iti gimong.
KAMARA VS. LTO
Segun ken ni Speaker Prospero Nograles awan met ti mangiparparit kadagiti traffic officers a mangtiliw kadagiti agmanmaneho kadagitoy a lugan no aglabsingda iti linteg. Ngem sabali ti pagalagadan ken ti pudno a mapaspasamak, ket ammo ti Speaker ken dagiti lokal nga opisial dayta a kinapudno iti gimongtayo.
Ngem idi rimmuar ti isyu ti aksidente a nakairamanan ti ilegal a panagikut iti plaka nga 8 ken ti panangibaga ti hepe ti LTO nga ibabawi ti ahensia dagiti nasao a plaka a naiwarasen kadagiti opisial tapno maliklikan ti dakes a pannakaaramat pay dagitoy, napalalo ti yiingar ni Nograles. Ta apay kano a ti laeng plakada a diputado ti ibabawi ti ahensia? Kinaritna pay ni Suansing a no ituloyna ti panggepna, irugi met ti Speaker ti mangisayangkat iti imbestigasion tapno mairuar ti kinabuyok ti ahensia kas iti maipadpadamag nga ilegal a raket iti panagilako iti espesial a plaka, panangdoktorda kadagiti resulta ti smoke emission test, ken ti ilegal a proseso iti panangala iti lisensia dagiti drayber ken ti pannakarehistro dagiti smuggled a lugan.
Ti adatna, kasla paspasingkedan laeng ti Speaker ti kayatda a panangaramat iti bilegda, wenno ti maparaburan iti amin a gundaway iti ania a karbengan dagiti opisial ti gobierno. Ania koma ti dakesna no maibabawi, uray iti apagbiit laeng dagitoy a plaka, tapno maisayangkat ti naan-anay nga imbestigasion a mangibulgar iti kinaasino dagiti ilegal nga agik-ikut kadagiti plaka?
Ket no pudno a kayat ni Nograles a dalusan ti ahensia ti LTO, idi koma pay laeng nga inaramidna daytoy. Gapu iti yiingarna, napaneknekan la ket ngarud manen ti kaadda ti ugali dagiti lidertayo nga agkutak ken sumippit no magaraw ti dakes nga umokda ket agulimekto metten dagitay nakasagid no dida met kayat a rummuar ti buyokda. Ania ngarud, mabati laeng dagiti umili nga agandur nga agapput iti makapadul-on a buyokda.
Segun ken ni Senador Aquilino Pimentel Jr., awan ti lehitimo a rason tapno maipaayan dagiti kameng ti Kongreso ken dadduma pay a nangangato nga opisial ti gobierno, ken uray pay dagiti adda iti babaenda, iti karbengan nga agikut kadagiti naisangsangayan a plaka ti lugan. Gapu ta agserserbida iti ili, isuda koma ngarud ti rumbeng a mangirugi a mangsurot iti pannakaipakat wenno panangsurot dagiti linteg iti trapiko para iti pagsayaatan ti sapasap. Ken nangruna unay a dida koma ipaspasaw dayta a takemda a dinawdawatda laeng kadagiti umili.
HOUSE BILL 2346
Addan naipila ni Senador Pimentel a singasing a linteg iti Senado (Senate Bill 1566) a mangiparparit iti pannakaited dagiti protocol plate kadagiti nangangato nga opisial ti gobierno. Iti biang iti Kamara, nangipila met ni Cagayan de Oro Rep. Rufus Rodriguez ti kapadana a linteg (House Bill 2346). Maysa ni Rodriguez kadagiti sumagmamano a diputado a saan nga agar-aramat iti plaka nga 8 kadagiti luganda, wenno saan a pabor a maipaayan iti protocol plate dagiti opisial ti gobierno.
Ngem iti HB 2346, dagiti laeng numero 1 aginga iti 5 ti mapalubosan a maaramat, ken di mairaman a maibabawi dagiti vanity plates wenno plaka nga addaan iti naidumduma a numero, kombinasion ti letra wenno balikas ken nagan a maipaay kadagiti mayat nga agbayad iti manipud P50,000 para kadagiti luganda, kas simbolo iti estadoda iti biag wenno panangibaskagda laeng iti bukodda a nagan wenno mensahe. Pamastrekan met ngamin daytoy ti LTO. Mapalpalubosan latta met dagiti dadduma a pribado a kompania, ahensia wenno asosasion nga agaramat ken agilako iti bukodda a commemorative plates para iti naisangsangayan nga okasion, kas paset met ti bukodda a pamastrekan ngem kakasdi nga aglasat daytoy iti regulasion ti LTO.
Pagsayaatanna, nagkalma met laeng ni Nograles. Iti naudi a damag, mayaten a maibabawi dagiti plaka nga 8 ngem rumbeng nga iramanda pay dagiti dadduma a protocol plate (malaksid iti 1 ken 2 para ti president ken bise presidente) ken uray pay dagiti vanity ken commemorative plates.
Segun iti maysa nga opisial, maysa ni Nograles kadagiti sumagmamano a diputado a mayat idi damo a maikkat ti nailanad a distrito iti kada plaka nga 8 a naikapet kadagiti luganda, iti kasta saan nga agballigi kano dagiti kalabanda iti politika a mangsurot iti papananda no bilang ta adda dakes a panggep dagitoy.
Ngem gapu iti agdama a mapaspasamak, uray nailanad ti distrito dagiti diputado kadagiti plakada, matikaw latta met dagiti mabalin nga agpanggep a mangtambang kadakuada. Ta ammoda ngata a ni Apo Diputado ti nakalugan ditoy, no di man ket maysa laeng kadagiti kakabagian wenno gagayyemna, wenno maysa laeng a napasaw a pribado nga umili a mayat a lumsot iti pananglabsingna iti linteg?
Ket no napasnek ti Speaker iti ibagbagana, rumbeng met koman nga ibilinna ti pannakatamingen a dagus ti linteg nga isingsingasing ni Rodriguez.
No ar-arigen, numero laeng dagitoy a protocol plates. Ngem naikapet man wenno saan dagitoy kadagiti lugan dagiti opisial ti gobierno, ipakitana laeng ti kinaparammag ti agus-usar kadagitoy a lugan, ken ti arigna panangiparparupada kadagiti ordinario nga umili nga isuda ti ari. Ala, ket pudno man ti kuna ni Senador Pimentel a dinawdawat laeng dagitoy nga opisial ti gobierno ti takemda kadagiti umili.
(Basaen iti kumpleto a bersion daytoy iti Bannawag, Setiembre 8, 2008.)
No comments:
Post a Comment