IBILANG ti dadduma a di kompleto ti punsion no awan ti maidasar nga agmanmantika ken kumarkarandikang ti kudilna a letson a baboy iti lamisaan. Wenno grande laeng ti pasken no adda daytoy a sisasagana a matadtad ken maibunong kadagiti dimmar-ay.
Ngem kasanon no kellaat nga iparit ti gobierno ti agsida iti letson wenno karne ti baboy ta makaited gayam daytoy iti napeggad a sakit? Kastoy ti napasamak iti Mexico manipud Abril 27 agingga iti umuna a lawas iti Mayo. Manipud nagbettak ti damag ti swine flu virus iti pagilian, naibilin ti di panagsida dagiti umili iti karne ti baboy agingga a di maitudo dagiti autoridad ti naggapuan ti virus ken ti pangagas iti daytoy.
Iti naudi a listaan (Mayo 6) ti World Health Organization (WHO), 29 iti 30 a natay gapu iti sakit ti aggapu iti Mexico. Malaksid pay nga iti 1,658 nga apektado iti virus a nagramaram iti 23 a pagilian, 822 kadagitoy iti agindeg iti Mexico.
ANIA, AYA, TI SWINE FLU?
Maysa a sakit daytoy iti bara nga aggapu iti influenza virus (H1N1, ken kaarngi met laeng ti bird flu virus) a maala kadagiti dingo a baboy a nangrugin a nangatakar kadagiti tattao babaen ti panagbaliw ti kababalin ken bilegna.
Segun iti WHO, nalaka a makaakar ti H1N1 iti tao ken adda potensialna nga agbalin nga epidemia, wenno agramaram iti adu a lugar a mangpatay iti riniwriw a tao kas iti napasamak ti makunkuna nga Spanish flu idi 1918 a nakatayan iti 50 a milion a katao, ken ti Asian flu idi 1957 a nakatayan met iti 2 a milion. Nupay kasta, ad-adalen pay laeng dagiti sientipiko ken eksperto iti sakit no kapada ti virus ti swine flu dagiti naagapad nga epidemia. Ti nalawag ketdi, awan pay ti naduktalanda a nadaras a pangpatay iti virus.
Kaarngi met laeng dagiti pagilasinan ti swine flu ti ordinario a trangkaso—makapuor a gurigor, panaguyek, nakaro a sakit iti ulo ken susuopan, barado nga agong, kasla mabambannog a panagrikna ken awan ganas a mangan. Kadagiti dadduma a kaso ti swine flu, adda dagiti nakapadas iti panagsarua, panagulaw, panagtakki, ken adda pay nagtinnag iti pulmonia ken dadduma pay a nakaro a sakit iti bara.
Idi maduktalanda ti umuna a biktima ti swine flu iti Mexico City idi Abril 11, napartak ti panangballaag ti gobiernoda mainaig itoy ket. Idi damona, naireport pay nga immabot iti 159 ti natay iti virus iti pagilian, ket ad-addan a nagaligagaw dagiti umili, nangruna iti kabesera. Naisardeng ti misa kadagiti simbaan, nagrikep dagiti tiendaan ken restauran, ken sinuspende ti gobierno dagiti klase kadagiti pagadalan ken ti operasion iti eropuerto. Naisardeng pay dagiti dadduma a parambak iti pagilian ken naitantan uray pay dagiti paggugustudo a torneo iti football.
Manmanon dagiti rummuar iti kalsada, no adda man, naka-gas mask dagitoy, wenno maparitanda nga agudpudop kadagiti nailet a lugar. Ken dagus nga imballaag ti gobierno ti kinadelikado iti agsida iti karne ti baboy. Dinardarasda a pinatay dagiti baboy a maatap a nagtaudan ti immuna a kaso ti virus. Uray iti kabesera a siudad a napusek iti tao, rummuar laeng dagiti residente kadagiti pagtaenganda no nasken ti gagarada, ken kaaduanna ti nagdardaras a nagpatsek-ap kadagiti ospital.
NAGBALINEN NGA EPIDEMIA?
Kasla narubroban met nga apuy a nagramaram ti virus iti sabali a pagilian, kangrunaanna iti Estados Unidos a kaarruba ti Mexico. Iti isu met laeng a listaan ti WHO (Mayo 6), addan 403 dagiti nagsakit iti Estados Unidos. Maysa a mangisursuro iti Texas ti kakaisuna pay laeng nga Amerikano a biktima iti swine flu. Ginasut a pagadalan kadagiti apektado nga estado ti nangsuspende iti makalawas a panagklaseda. Nabilin pay dagiti residente nga agdalus a nasayaat kadagiti arubayanda, aruatenda iti eskuela, opisina ken kadagiti para publiko a pagluganan. Ken kas kadagiti dadduma a pagilian nga apektado iti virus, pinawilan ti gobierno ni Barack Obama nga agbiahe iti Mexico dagiti kailianna, inigetanda ti nagbantay kadagiti eropuerto, ken nangiruar ti gobierno iti pundo a gastuenda nga agsukisok para iti pangkontra nga agas.
Adda met dagiti pagilian, kas ti Filipinas, a nangiparit iti panagangkat iti karne manipud kadagiti pagilian a kontaminado iti virus. Iti Egypt, imbilin ti gobiernoda ti pannakapugipog amin a tarakenda a baboy (mapan a 300,000) tapno masakbayanda ti panagramaram ti virus iti sakupda.
Ken nupay awan ti rekomendasion ti WHO nga iserra dagiti agkakaarruba a pagilian dagiti pagbebeddenganda wenno paritanda nga agbiahe dagiti eroplanoda kadagiti dadduma a pagilian gapu iti virus, adu latta dagiti pagilian ti saan a nangipangag iti WHO. Kas iti inaramid ti Tsina a nangtengngel tapno ma-quarantine ti 70 a Mehikano a nairana nga adda iti Beijing idi insardeng ti Tsina ti direkta a panagbiahe dagiti eroplanoda iti Mexico. Iti Brunei, na-quarantine met iti 200 a pasahero manipud iti Britania (apektado met iti virus) gapu ta tallo kadakuada ti adda gurigorna.
Nasakit ngarud ti nakem ni Felipe Calderon, presidente ti Mexico, ta saan laeng a dakkel ti napukaw iti ekonomiada (umabot iti $2.3 a bilion) sipud naduktalanda ti virus, naikuskuspil pay dagiti kailianna nga adda iti sabali a pagilian. Ngem pagsayaatana, kunana, nagnadnaden ti panagbutengda nga agramaram pay ti virus gapu ta nasakbayanda daytoy babaen ti napartak a panagtignay ti administrasionna ken ti panagsakripisio dagiti umili a nagtulnog kadagiti bilin ti gobierno. Manipud idi Mayo 5, main-inuten a nagsubli iti normal a taray ti biag iti Mexico City.
Nabatad ti bilin ni Secretary-General Ban Ki-moon iti United Nations kadagiti pagilian a dida koma isardeng wenno pengdan ti taray ti negosio ken turismo kadagiti sakupda a saan nga agsadag iti naiget a panagadal ken siensa iti pagbatayanda.
SISASAGANA TI FILIPINAS
Iti biang ti Filipinas, nupay adda dagiti naipadpadamag a naggurigor a simmangpet manipud iti sabali a pagilian a maatap nga adda kontaminasion iti swine flu virus, awan met ti pimmudno a naakaran iti nasao a sakit. Ti South Korea laeng ti kaasitgan iti Filipinas a pagilian nga addaan iti kaso ti swine flu.
Ipatpatalged met ti Department of Health nga addan dagiti madadaan nga agas a mabalin a pangkontra iti swine flu virus. Ken nabagaan metten ti polisia kadagiti mabalin nga aramidenda no bilang laeng ta malusotantayo iti virus, kas koma iti itutulongda a mangibunong dagiti kasapulan a gas mask, wenno iti panangpakalmada dagiti umili.
Kas iti napadasanen ti pagilian idi nagraira met ti bird flu virus iti sumagmamano a pagilian iti Asia ken ti kaso ti SARS (severe acute respiratory syndrome) idi 2003, naiget ti panangbantay dagiti opisial iti Ninoy Aquino International Airport (NAIA). Addan dagiti madadaan a ramramit, kas koma iti thermal scanner ken ti footbath tapno nalaka a maduktalanda dagiti sumrek a naakaran iti napeggad a sakit. Uray ni Presidene Gloria Macapagal Arroyo a mismo ket naglasat iti naiget a pagalagadan idi agsubli daytoy manipud iti panagbiahena iti Egypt ken Syria itay napan a lawas. Ken wen, uray pay ni Manny Pacquiao manipud iti naballigi a pannakiboksingna idiay Las Vegas, Nevada (maysa kadagiti estado nga apektado iti virus), ken ti 50 a kongresman a napan nangbuya kenkuana, naglasatda met ditoy.
Ken pagsayaatanna, segun iti Department of Agriculure, nadalus wenno saan a kontaminado dagiti karne ti baboy iti pagilian. Ken tapno maipatalgedda daytoy idi damona a bimtak ti isyu ti swine flu virus, naiparit a dagus ti panagangkat ti ania man a karne manipud iti sabali a pagilian. Imbabawi laeng ti gobierno daytoy kalpasan a maanag dagiti opisial a saan a ti karne ti baboy ti mabalin a mangiwaras iti virus no di ket dagiti tattao a naakaranen iti sakit. Kaarngi ngamin daytoy iti ordinario a pannakaakartayo kadagiti adda panatengna, kas koma no umasidegtayo kadakuada wenno malang-abtayo dagiti yangesda, maparsiakantayo kadagiti ibaeng wenno ituprada wenno maiggamantayo dagiti maiggaman met dagiti kontaminado nga imada.
Ken nanguruna a napaneknekan dagiti eksperto a, nupay naggapu ti virus iti maysa a baboy, saan met nga amin a baboy ket adda kapasidadna a mangiwaras iti daytoy, ta ti “outbreak” a napasamak iti Mexico ket nangrugi laeng ti pannakayakar ti virus manipud iti masaksakit a baboy iti maysa tao, nga isu metten ti nagiwarasen daytoy iti padana a tao. Naduktalanda pay nga awan pay ti kaso a pannakayakar ti virus babaen ti sidatayo a karne ti baboy. No maakaran man ti maysa a tao, saan a gapu iti impaunegna no di ket gapu iti kondision ti bagina. No managsaksakit ti maysa a tao, wenno saan a managdaldalus, nalaka laeng a maakaran daytoy iti sakit.
Segun kadagiti ekperto a mangtamtaming kadagiti pasiente iti swine flu, kaaduanna kadagiti biktima iti naubing wenno kabambannuaganna pay laeng (edad 20 agingga iti 40), saan ket a dagiti babassit nga ubbing wenno dagiti lallakay unay. Ipakitana laeng ditoy, a kas iti panateng, nalaka a maapektaran dagiti nakapsut ti naturalesana, saan ket a gapu iti edad laeng. Napateg ngarud a saluadantayo ti salun-attayo iti ania man nga oras, babaen ti panagdalustayo iti arubayantayo, ti bukodtayo a bagi ken nangruna nga agbuggotayo iti nasayaat sakbay ken kalpasan a mangantayo.
Daytoy ti rason no apay nga impaganetget ti WHO a liklikan koma ti media (radio, telebision, pagiwarnak) nga awagan ti sakit iti swine flu, no di ket awaganda laengen daytoy iti H1N1 virus, iti kasta maikkat ti impresion dagiti tattao a ti laeng baboy ti paggapuan ti virus.
Ngem uray pay a nagnadnaden ti panagaligagaw dagiti umili iti Mexico wenno bimmuntogen ti panagdakkel ti bilang dagiti nagsakit, pagam-amkan pay laeng dagiti opisial ti WHO a mabalin nga adda kasarunona, wenno “second wave” nga ibuyogto kano ti panaglamiis ti panawen iti agsingin a kontinente ti Amerika inton sumarsaruno a bulan. Daytoy ngarud ita ti nangruna a sagsagnaan dagiti eksperto, tapno iti ania man nga oras matengngelda a dagus ti napartak a panagramaram manen ti virus.
AMMUEN NGA UMUNA TI BUKOD A KARADKAD
Itultuloy latta koma ngarud ti gobierno a bantayan a nasayaat dagiti maparti a baboy iti pagilian. Agpayso a saantayo a naapektaran Iti swine flu virus, ngem palpaliiwen pay laeng ti gobiernotayo ti impeksion ti Ebola Reston virus kadagiti baboy, kas iti nangpeste kadagiti pagtaraknan Iti baboy iti Bulacan itay napan a bulan. Malakasid pay a sagpaminsan makadamdamagtayo kadagiti baboy a kontaminado iti foot-and-mouth disease iti sumagmamano a lugar. Ken kangrunaanna, maipasardeng koma a mamimpinsan ken madusa dagiti agilaklako iti karne dagiti makunkuna a “double dead” a baboy kadagiti tiendaan. Kas met laeng iti swine flu virus a delikado dagitoy a karne iti salun-attayo.
Kabayatanna, imasentayo ti agsida iti letson a baboy, ta apay ketdin a saan! Malaksid no delikado iti karadkadtayo. Ta no agsukirka, amangan no umun-unan a mayurnos ti karaykaymo iti uneg ti daga, sakbay a mapunas dagiti eksperto ti swine flu virus iti rabawna.
(Basaen ti kumpleto a bersion daytoy iti Bannawag, Mayo 18, 2009.)
Ngem kasanon no kellaat nga iparit ti gobierno ti agsida iti letson wenno karne ti baboy ta makaited gayam daytoy iti napeggad a sakit? Kastoy ti napasamak iti Mexico manipud Abril 27 agingga iti umuna a lawas iti Mayo. Manipud nagbettak ti damag ti swine flu virus iti pagilian, naibilin ti di panagsida dagiti umili iti karne ti baboy agingga a di maitudo dagiti autoridad ti naggapuan ti virus ken ti pangagas iti daytoy.
Iti naudi a listaan (Mayo 6) ti World Health Organization (WHO), 29 iti 30 a natay gapu iti sakit ti aggapu iti Mexico. Malaksid pay nga iti 1,658 nga apektado iti virus a nagramaram iti 23 a pagilian, 822 kadagitoy iti agindeg iti Mexico.
ANIA, AYA, TI SWINE FLU?
Maysa a sakit daytoy iti bara nga aggapu iti influenza virus (H1N1, ken kaarngi met laeng ti bird flu virus) a maala kadagiti dingo a baboy a nangrugin a nangatakar kadagiti tattao babaen ti panagbaliw ti kababalin ken bilegna.
Segun iti WHO, nalaka a makaakar ti H1N1 iti tao ken adda potensialna nga agbalin nga epidemia, wenno agramaram iti adu a lugar a mangpatay iti riniwriw a tao kas iti napasamak ti makunkuna nga Spanish flu idi 1918 a nakatayan iti 50 a milion a katao, ken ti Asian flu idi 1957 a nakatayan met iti 2 a milion. Nupay kasta, ad-adalen pay laeng dagiti sientipiko ken eksperto iti sakit no kapada ti virus ti swine flu dagiti naagapad nga epidemia. Ti nalawag ketdi, awan pay ti naduktalanda a nadaras a pangpatay iti virus.
Kaarngi met laeng dagiti pagilasinan ti swine flu ti ordinario a trangkaso—makapuor a gurigor, panaguyek, nakaro a sakit iti ulo ken susuopan, barado nga agong, kasla mabambannog a panagrikna ken awan ganas a mangan. Kadagiti dadduma a kaso ti swine flu, adda dagiti nakapadas iti panagsarua, panagulaw, panagtakki, ken adda pay nagtinnag iti pulmonia ken dadduma pay a nakaro a sakit iti bara.
Idi maduktalanda ti umuna a biktima ti swine flu iti Mexico City idi Abril 11, napartak ti panangballaag ti gobiernoda mainaig itoy ket. Idi damona, naireport pay nga immabot iti 159 ti natay iti virus iti pagilian, ket ad-addan a nagaligagaw dagiti umili, nangruna iti kabesera. Naisardeng ti misa kadagiti simbaan, nagrikep dagiti tiendaan ken restauran, ken sinuspende ti gobierno dagiti klase kadagiti pagadalan ken ti operasion iti eropuerto. Naisardeng pay dagiti dadduma a parambak iti pagilian ken naitantan uray pay dagiti paggugustudo a torneo iti football.
Manmanon dagiti rummuar iti kalsada, no adda man, naka-gas mask dagitoy, wenno maparitanda nga agudpudop kadagiti nailet a lugar. Ken dagus nga imballaag ti gobierno ti kinadelikado iti agsida iti karne ti baboy. Dinardarasda a pinatay dagiti baboy a maatap a nagtaudan ti immuna a kaso ti virus. Uray iti kabesera a siudad a napusek iti tao, rummuar laeng dagiti residente kadagiti pagtaenganda no nasken ti gagarada, ken kaaduanna ti nagdardaras a nagpatsek-ap kadagiti ospital.
NAGBALINEN NGA EPIDEMIA?
Kasla narubroban met nga apuy a nagramaram ti virus iti sabali a pagilian, kangrunaanna iti Estados Unidos a kaarruba ti Mexico. Iti isu met laeng a listaan ti WHO (Mayo 6), addan 403 dagiti nagsakit iti Estados Unidos. Maysa a mangisursuro iti Texas ti kakaisuna pay laeng nga Amerikano a biktima iti swine flu. Ginasut a pagadalan kadagiti apektado nga estado ti nangsuspende iti makalawas a panagklaseda. Nabilin pay dagiti residente nga agdalus a nasayaat kadagiti arubayanda, aruatenda iti eskuela, opisina ken kadagiti para publiko a pagluganan. Ken kas kadagiti dadduma a pagilian nga apektado iti virus, pinawilan ti gobierno ni Barack Obama nga agbiahe iti Mexico dagiti kailianna, inigetanda ti nagbantay kadagiti eropuerto, ken nangiruar ti gobierno iti pundo a gastuenda nga agsukisok para iti pangkontra nga agas.
Adda met dagiti pagilian, kas ti Filipinas, a nangiparit iti panagangkat iti karne manipud kadagiti pagilian a kontaminado iti virus. Iti Egypt, imbilin ti gobiernoda ti pannakapugipog amin a tarakenda a baboy (mapan a 300,000) tapno masakbayanda ti panagramaram ti virus iti sakupda.
Ken nupay awan ti rekomendasion ti WHO nga iserra dagiti agkakaarruba a pagilian dagiti pagbebeddenganda wenno paritanda nga agbiahe dagiti eroplanoda kadagiti dadduma a pagilian gapu iti virus, adu latta dagiti pagilian ti saan a nangipangag iti WHO. Kas iti inaramid ti Tsina a nangtengngel tapno ma-quarantine ti 70 a Mehikano a nairana nga adda iti Beijing idi insardeng ti Tsina ti direkta a panagbiahe dagiti eroplanoda iti Mexico. Iti Brunei, na-quarantine met iti 200 a pasahero manipud iti Britania (apektado met iti virus) gapu ta tallo kadakuada ti adda gurigorna.
Nasakit ngarud ti nakem ni Felipe Calderon, presidente ti Mexico, ta saan laeng a dakkel ti napukaw iti ekonomiada (umabot iti $2.3 a bilion) sipud naduktalanda ti virus, naikuskuspil pay dagiti kailianna nga adda iti sabali a pagilian. Ngem pagsayaatana, kunana, nagnadnaden ti panagbutengda nga agramaram pay ti virus gapu ta nasakbayanda daytoy babaen ti napartak a panagtignay ti administrasionna ken ti panagsakripisio dagiti umili a nagtulnog kadagiti bilin ti gobierno. Manipud idi Mayo 5, main-inuten a nagsubli iti normal a taray ti biag iti Mexico City.
Nabatad ti bilin ni Secretary-General Ban Ki-moon iti United Nations kadagiti pagilian a dida koma isardeng wenno pengdan ti taray ti negosio ken turismo kadagiti sakupda a saan nga agsadag iti naiget a panagadal ken siensa iti pagbatayanda.
SISASAGANA TI FILIPINAS
Iti biang ti Filipinas, nupay adda dagiti naipadpadamag a naggurigor a simmangpet manipud iti sabali a pagilian a maatap nga adda kontaminasion iti swine flu virus, awan met ti pimmudno a naakaran iti nasao a sakit. Ti South Korea laeng ti kaasitgan iti Filipinas a pagilian nga addaan iti kaso ti swine flu.
Ipatpatalged met ti Department of Health nga addan dagiti madadaan nga agas a mabalin a pangkontra iti swine flu virus. Ken nabagaan metten ti polisia kadagiti mabalin nga aramidenda no bilang laeng ta malusotantayo iti virus, kas koma iti itutulongda a mangibunong dagiti kasapulan a gas mask, wenno iti panangpakalmada dagiti umili.
Kas iti napadasanen ti pagilian idi nagraira met ti bird flu virus iti sumagmamano a pagilian iti Asia ken ti kaso ti SARS (severe acute respiratory syndrome) idi 2003, naiget ti panangbantay dagiti opisial iti Ninoy Aquino International Airport (NAIA). Addan dagiti madadaan a ramramit, kas koma iti thermal scanner ken ti footbath tapno nalaka a maduktalanda dagiti sumrek a naakaran iti napeggad a sakit. Uray ni Presidene Gloria Macapagal Arroyo a mismo ket naglasat iti naiget a pagalagadan idi agsubli daytoy manipud iti panagbiahena iti Egypt ken Syria itay napan a lawas. Ken wen, uray pay ni Manny Pacquiao manipud iti naballigi a pannakiboksingna idiay Las Vegas, Nevada (maysa kadagiti estado nga apektado iti virus), ken ti 50 a kongresman a napan nangbuya kenkuana, naglasatda met ditoy.
Ken pagsayaatanna, segun iti Department of Agriculure, nadalus wenno saan a kontaminado dagiti karne ti baboy iti pagilian. Ken tapno maipatalgedda daytoy idi damona a bimtak ti isyu ti swine flu virus, naiparit a dagus ti panagangkat ti ania man a karne manipud iti sabali a pagilian. Imbabawi laeng ti gobierno daytoy kalpasan a maanag dagiti opisial a saan a ti karne ti baboy ti mabalin a mangiwaras iti virus no di ket dagiti tattao a naakaranen iti sakit. Kaarngi ngamin daytoy iti ordinario a pannakaakartayo kadagiti adda panatengna, kas koma no umasidegtayo kadakuada wenno malang-abtayo dagiti yangesda, maparsiakantayo kadagiti ibaeng wenno ituprada wenno maiggamantayo dagiti maiggaman met dagiti kontaminado nga imada.
Ken nanguruna a napaneknekan dagiti eksperto a, nupay naggapu ti virus iti maysa a baboy, saan met nga amin a baboy ket adda kapasidadna a mangiwaras iti daytoy, ta ti “outbreak” a napasamak iti Mexico ket nangrugi laeng ti pannakayakar ti virus manipud iti masaksakit a baboy iti maysa tao, nga isu metten ti nagiwarasen daytoy iti padana a tao. Naduktalanda pay nga awan pay ti kaso a pannakayakar ti virus babaen ti sidatayo a karne ti baboy. No maakaran man ti maysa a tao, saan a gapu iti impaunegna no di ket gapu iti kondision ti bagina. No managsaksakit ti maysa a tao, wenno saan a managdaldalus, nalaka laeng a maakaran daytoy iti sakit.
Segun kadagiti ekperto a mangtamtaming kadagiti pasiente iti swine flu, kaaduanna kadagiti biktima iti naubing wenno kabambannuaganna pay laeng (edad 20 agingga iti 40), saan ket a dagiti babassit nga ubbing wenno dagiti lallakay unay. Ipakitana laeng ditoy, a kas iti panateng, nalaka a maapektaran dagiti nakapsut ti naturalesana, saan ket a gapu iti edad laeng. Napateg ngarud a saluadantayo ti salun-attayo iti ania man nga oras, babaen ti panagdalustayo iti arubayantayo, ti bukodtayo a bagi ken nangruna nga agbuggotayo iti nasayaat sakbay ken kalpasan a mangantayo.
Daytoy ti rason no apay nga impaganetget ti WHO a liklikan koma ti media (radio, telebision, pagiwarnak) nga awagan ti sakit iti swine flu, no di ket awaganda laengen daytoy iti H1N1 virus, iti kasta maikkat ti impresion dagiti tattao a ti laeng baboy ti paggapuan ti virus.
Ngem uray pay a nagnadnaden ti panagaligagaw dagiti umili iti Mexico wenno bimmuntogen ti panagdakkel ti bilang dagiti nagsakit, pagam-amkan pay laeng dagiti opisial ti WHO a mabalin nga adda kasarunona, wenno “second wave” nga ibuyogto kano ti panaglamiis ti panawen iti agsingin a kontinente ti Amerika inton sumarsaruno a bulan. Daytoy ngarud ita ti nangruna a sagsagnaan dagiti eksperto, tapno iti ania man nga oras matengngelda a dagus ti napartak a panagramaram manen ti virus.
AMMUEN NGA UMUNA TI BUKOD A KARADKAD
Itultuloy latta koma ngarud ti gobierno a bantayan a nasayaat dagiti maparti a baboy iti pagilian. Agpayso a saantayo a naapektaran Iti swine flu virus, ngem palpaliiwen pay laeng ti gobiernotayo ti impeksion ti Ebola Reston virus kadagiti baboy, kas iti nangpeste kadagiti pagtaraknan Iti baboy iti Bulacan itay napan a bulan. Malakasid pay a sagpaminsan makadamdamagtayo kadagiti baboy a kontaminado iti foot-and-mouth disease iti sumagmamano a lugar. Ken kangrunaanna, maipasardeng koma a mamimpinsan ken madusa dagiti agilaklako iti karne dagiti makunkuna a “double dead” a baboy kadagiti tiendaan. Kas met laeng iti swine flu virus a delikado dagitoy a karne iti salun-attayo.
Kabayatanna, imasentayo ti agsida iti letson a baboy, ta apay ketdin a saan! Malaksid no delikado iti karadkadtayo. Ta no agsukirka, amangan no umun-unan a mayurnos ti karaykaymo iti uneg ti daga, sakbay a mapunas dagiti eksperto ti swine flu virus iti rabawna.
(Basaen ti kumpleto a bersion daytoy iti Bannawag, Mayo 18, 2009.)
No comments:
Post a Comment