NAGALLANGOGAN ti panangidir-ida iti naganna. Kaaduanna dagiti agtutubo. Nakatag-ay dagiti imada. Ket idi maipatayab ti kabesadodan nga ayugna a kinanta ti kalatakan a banda iti pagilian, ad-addan a nagriaw dagiti sumurok kumurang nga 100,000 a timmabuno iti konsierto.
“Francis! Francis! Francis!”
Daytoy ti maysa kadagiti napateg ken nakalalagip a paset ti naudi a reunion concert ti Eraserheads idi Marso 7 iti concert ground ti Mall of Asia. Nangipaay ti banda nga idauluan ni Ely Buendia iti maysa a paset tapno maipeksada ti panagraemda ken ni Francis Magalona a pimmusay maysa nga aldaw sakbay ti konsierto. Ni Francis ti kakaisuna koma a bisita ti banda iti dayta a rabii, ta manamnama a kantaenna ti paset a rap iti naglatak a kanta ti banda a “Super Proxy.”
Ngem no awan man ni Francis iti dayta a rabii, nakatulong ti Eraserheads a nangriing iti rikna dagiti agtutubo ken ti sangkapagilian iti di magatadan a naipaay ni Francis, saan laeng iti agpang ti musika no di pay iti pannakaitandudo ti patriotismo ken ti kina-Filipino ti tunggal maysa kadatayo.
Wen, ta no adda man maysa a Pinoy nga inaramidna ti pagrebbenganna para iti pagilian iti bukodna a wagas ken pagragsakan, maysa ditoy ni Francis Magalona.
Ket idi laeng a naanag ti sangkapagilian ti gapuananna idi maipusing iti naganus pay nga edadna a 44, kalpasan ti nakurang a makatawen a pannakirangetna iti sakit a leukemia.
“MGA KABABAYAN”
Nalaka laeng a dakamaten ti nagsiglatanna—ti rap music, wenno ti kabaruan a klase ti musika, ken ayug dagiti agtutubo a naglatak unay idi dekada 90.
Sakbay a rimmuar ti umuna nga album ni Francis M a Yo! idi 1990, makuna a novelty wenno pagkakatawaan laeng a musika ti rap, kas dagiti immun-una a kanta ni Vincent Daffalong. Ngem idi aglatak ti “Mga Kababayan” a nangipatayaban ni Francis kadagiti balikas a mangipampannakkel ti pulitayo a Filipino, ken ti panangsukay iti nasionalismo iti riknatayo kadagidi a panawen a maburburibor ti pagilian iti agsasaruno a kudeta dagiti rebelde a soldado. Ngem iti panaglatak dagiti kanta ni Francis, nagbaliwen ti panagkita dagiti Filipino iti musika a rap. Ket ad-adda nga inaramat daytoy ni Francis tapno maipeksana ti bukodna a komentario kadagiti mapaspasamak iti pagilian ken ti panangitandudona latta ti kababalintayo a Filipino.
Gapu ken ni Francis, naglatak ngarud ti rap ken ti hip hop a paggugusto unay dagiti agtutubo. No ni Pepe Smith ken ti bandana a Juan dela Cruz ti nangipasngay iti Pinoy Rock idi dekada 70, wenno ti APO Hiking Society iti OPM, ni Francis ti nangbiag iti Pinoy Rap. Ket babaen dagiti bukodna a komposision, nagbalinen a paset ti musikatayo ti rap ken hip hop nga idi damo ket manmano laeng ti makasursurot. Gapu ngarud iti nadaras a panangabrasa dagiti agtutubo dagiti kantana, kasla nagbalin metten nga uso ti pannakaitandudo ti nasionalismo ken ania man a simbolo a mangiparangarang ti kina-Filipino iti biagda.
TIMEK TI BUKODNA NGA HENERASION
Ken adu pay dagiti kanta ni Francis iti agdagup iti 10 nga album nga inaramidna. Kaaduanna kadagitoy ti pagsarmingan ti kinataotayo a kas Filipino. Patriotismo, panagkaykaysa, panangtaraken iti bagi, panangipateg iti pamilia, ken panagayat iti adda a trabaho ken disiplina para iti pagimbagan ti pagilian ti ramen ti nasurok maysa a dekada a panagaktibona iti musika. Tinamingna pay dagiti kangrunaan a parikut ti pagilian kas koma iti drug addiction ("Mga Praning”), kinarugit ti politika ("Halalan") ken dakes nga epekto ti mentalidad a kolonial (“Tayo’y Mga Pinoy”). Maysa pay a naglatak a kantana ti “Kaleidoscope World” nga adda temana a panagkaykaysa ti amin a puli, wenno ti panangiraman iti bukodtayo a bagi iti napagkaysa a lubong uray pay adu ti pagdudumaantayo.
Makuna ngarud a ni Francis ti kapasnekan iti timek politikal iti henerasionna.
Ngem ita, bayat ti panagladingittayo iti ipapanawna, maanagtayo a nalablabes pay ngem dita ti gapuananna, saan laeng para iti bukodna a pagragsakan ken panawen no di pay iti ruar ti lakubna. No narubrob ti panagayatna iti musika, gumaygayebgeb ti panagayatna iti pagilianna wenno iti kinataona a kas Filipino.
Binangonna pay ti negosio nga agilako kadagiti badbado, babaen ti FMCC (FrancisM Clothing Co.) a mangipatpataray ita kadagiti puesto a “3 Stars & a Sun.” Ti nasao a badbado ti nangpalatak kadagiti disenio nga addaan iti nasionalistiko a tema a kas koma dagiti balikas a “I Love Pinas” ken ti panangibaskag iti ladawan ti bandera ti Filipinas ken dagiti isla ti pagilian iti artistiko a pannakaiparangna.
Mararaem pay ni Francis iti siglatna nga ag-host iti telebision. Isu ti immuna a Filipino a VJ (video jock) iti MTV Asia a nagpaayanna manipud 1996 agingga iti 2000. Ken manipud 1997 agingga idi maduktalan ti sakitna idi napan a tawen, regular nga host iti “Eat Bulaga” iti Channel 7.
Ken adu pay ti natultulonganna a kumakanta, aglalo dagiti simmurot met iti hiligna a rap. Nangipatakder iti bukodna a record company, ti Red Egg Records, a tumultulong a mangirekord kadagiti kanta dagiti agdadamo iti industria ken aktibo pay idi a mangidirdirihe kadagiti banda iti bukodda a music video babaen ti production company a binangonna met laeng. Kaaduanna dagiti mararaem metten a rapper ti pagilian ti mangibagbaga a dakkel ti nakautanganda ken ni Francis iti panaglatakda, kas kada Andrew E, Michael V, ken ni Gloc 9.
RESOLUSION TI KAMARA
Iti ngarud ipupusay ni Francis, ad-addan a naanagda ti pateg ti rap a kas behikulo dagiti agtutubo a mangipeksa met iti ania man nga ir-iruken ti riknada iti gimong ken ti sibubukel a pagilian. Ken nasursuro metten dagiti agrukbab kenkuana a musikero nga ipasnekda iti agbirok iti kabukbukodanda a wagas tapno mangipangngeg kadagiti agtuturay iti kayatda, ken tumulongda metten para iti panagbalbaliw.
Gapu ngarud itoy, nangaramid iti maysa a resolusion ti Kamara a nangbigbig iti dakkel a naitulong ni Francis, saan laeng nga iti pannakapabaknang ti musika a Pinoy no di pay iti pannakaitandudo ti nasionalismo kadagiti agtutubo ken ti panangparegta pay kadagiti aktibista wenno ordinario nga umili tapno makirangetda latta para iti panagbalbaliw iti pagilian. Mismo a da Rep. Satur Ocampo ken Teodoro Casiño iti militante a grupo a Bayan Muna ti nangirubuat iti resolusion.
Nadakamat pay dagiti politiko a nangkanunong iti resolusion nga adda darana a politiko ni Francis M gapu ta apo a tumeng daytoy ni Enrique Magalona, ti taga-Negros Occidental a nagbalin a senador ti pagilian manipud 1946 agingga iti 1955. Ngem mas a sinurot ni Francis ti naggapuan a lubong dagiti dadakkelna: ti showbiz. Agpada nga artista dagiti nagannak kenkuana, da Pancho Magalona ken Tita Duran, a naglatak idi dekada 40 ken 50. Ni Pancho Magalona ti makunkuna a kaunaan nga artista a Filipino a nagparang iti pelikula iti Hollywood. Ken naam-ammo pay daytoy a kas kangrunaan a bida dagiti pelikula nga adda nasionalismo a temana, kas ti “El Flibusterismo” ken “Jikiri.”
Immuna a simrek iti showbiz ni Francis babaen ti pelikula a Bagets 2 a nagbidaanda kada William Martinez, Herbert Bautista, Raymond Lauchengco. Kalpasanna, nagparang daytoy kadagiti nagbalinen a kalisko a pelikula a kas iti “Kung Aagawin Mo Ang Lahat Sa Akin” (1987) ken ti “Gumapang ka sa Lusak” (1990) ken dagiti comedy films a kas iti “Tong-its” (1996) ken “Ano ba ‘Yan” (1993).
“AGINGGA A SIBIBIAGAK...”
Naglatak pay ni Francis a kas DJ/rapper iti variety show ni Alma Moreno a Loveli’Ness iti IBC-13. Ngem idi iruarna ti albumna a Yo! ditoyen a nagbaliw ti taray ti biag ni Francis ken dagiti tattao iti aglikmutna babaen ti panangpasikatna ti rap. Ditoy a narugian ti awagda kenkuana a Master Rapper wenno King of Pinoy Rap. Simmaruno dagiti albumna a FrancisM (1992) ken ti Meron Akong Ano! (1993). Idi 1995, rimmuar ti maikapat nga albumna a FreeMan a kunada a nangrugian ti panageksperimentona a yasideg ti rap iti aglatlataken a baro a rupa ti Pinoy Rock nga inrubuat met ti Eraserheads. Ditoy a nakaduana iti album wenno nagayyemna ni Ely Buendia, ken dagiti mararaem a tattao iti industria ti musika a kas kada Joey Ayala, Heber Bartolome, Ryan Cayabyab, ken Mike Hanopol.
Iti maysa kadagiti naudi a blogna, idi Disiembre 30, 2008 wenno anibersario ti pannakamartir ni Jose Rizal, adda naisurat ni Francis maipapan iti Nailian a Bannuar. Kunana iti Ingles: “No sibibiag laeng ni Rizal, kayatko iti makipagkape kenkuana. Kapatangko ken agadalak kenkuana. Dakkel ti panagraemko daytoy a tao.” Innayonna pay a no ipatpategtayo unay ti pagilian, kasapulan ngarud a sidadaantayo a matay para kenkuana. Aramidek, daytoy, kunana. “No matayak, agbalinak laeng nga awan iti serbina. Mas nga adda serbik no sibibiagak pay. Agingga ngarud a sibibiagak, itultuloyko iti mangkanunong iti dedikasion (ni Rizal) tapno maitandudo ti pagilian ken dagiti umilina.”
Iti maysa a hip hop wenno rapper a kas ken ni Francis, kasla karkarna a mabasam dagitoy kadagiti sinuratna. Ngem dayta ni Francis, manipud pay idi damo, maymaysan ti turongen dagiti sakana, ti rummuar iti ngiwatna, ken ti sirmatana--ti pannakaitandudo ni Pinoy babaen ti panagkaykaysa dagiti agtutubo nga agarapaap para iti Filipinas. Ammona a kas paset ti showbiz, nalaka a maidanonna ti mensahena kadagiti agtutubo ket saan ngarud a nagpamayan a mangidalan dagiti panggepna.
Inkantana: Nasa palad mo ang Kapalaran, Kabataan para sa kinabukasan…/ Oras ay ginto,Gamitin ng mahusay, Dahil ang oras ay walang hinihintay…
Uray rapper daytoy, atiwna pay dagiti politiko no ti nagapuanan iti ili ti pagpapatangan. Saan ngarud a nakaskasdaaw no adu ti agraem kenkuana, kangrunanna dagiti politiko, ken dagiti mararaem a lider ti pagilian a kas ken ni Cory Aquino.
MEDAL OF MERIT
Ken uray pay ti Malakanyang, addan sidadaan a pangbibigda ken ni Francis. Iti ania man nga aldaw manipud ita, ipaayda ken ni Francis ti Medal of Merit gapu iti panangitandudona ti patriotismo babaen ti musika. Adda pay dagiti addang ita tapno mainominar ni Francis nga agbalin a National Artist kadagiti sumarsaruno a tawen.
Ken wen, adu ti mabalin a maawat pay ni Francis a pammadayaw a mangbigbig dagiti gapuananna. Ngem iti baet dagitoy, maanagtayo koma a ni Francis ket kas met laeng iti sumagmamano kadatayo, a sipupuso a sinurotna ti pagduyosanna ken pagragsakanna, ken ti agtignay ken agaso tapno maipeksana ti napasnek a panagayatna iti pagilianna. Ngem awan ti binaddekanna a tao, ken awan ti impeksana a nauyong a rikna, no di laeng ti panangipalubosna kadatayo a dumngeg kadagiti ayugna: Dapat lang malaman nyo/ Bilib ako sa kulay ko/Ako ay Pilipino/ Kung may itim or may puti/Mayron naman kayumanggi/Isipin mo na kaya mong/ Abutin ang yung minimithi.
Nasayaat unay ti dumngeg ken agraem iti musika ni Francis ken dadduma pay a nasionalistiko a kumakanta a kas kenkuna. Ngem nasaysayaat pay no tungpalentayo dagiti ibagbaga ni Francis, iti kasta saan laeng a maitultuloy ti lagiptayo kenkuana no di pay ket agbiag latta ti arapaapna, nga iti kaano man, ken uray ania ti mapaspasamak, ipagpannakkeltayo ti pagiliantayo ken ti kina-Filipinotayo.
Ket saan laeng koma iti konsierto iti Manila Bay nga agallangogan ti naganna, no di pay ke iti puso ti tunggal maysa kadatayo a mangipatpateg ti pagilianna.
(Basaen ti kumpleto a bersion daytoy iti Bannawag, Marso 23, 2009.)
“Francis! Francis! Francis!”
Daytoy ti maysa kadagiti napateg ken nakalalagip a paset ti naudi a reunion concert ti Eraserheads idi Marso 7 iti concert ground ti Mall of Asia. Nangipaay ti banda nga idauluan ni Ely Buendia iti maysa a paset tapno maipeksada ti panagraemda ken ni Francis Magalona a pimmusay maysa nga aldaw sakbay ti konsierto. Ni Francis ti kakaisuna koma a bisita ti banda iti dayta a rabii, ta manamnama a kantaenna ti paset a rap iti naglatak a kanta ti banda a “Super Proxy.”
Ngem no awan man ni Francis iti dayta a rabii, nakatulong ti Eraserheads a nangriing iti rikna dagiti agtutubo ken ti sangkapagilian iti di magatadan a naipaay ni Francis, saan laeng iti agpang ti musika no di pay iti pannakaitandudo ti patriotismo ken ti kina-Filipino ti tunggal maysa kadatayo.
Wen, ta no adda man maysa a Pinoy nga inaramidna ti pagrebbenganna para iti pagilian iti bukodna a wagas ken pagragsakan, maysa ditoy ni Francis Magalona.
Ket idi laeng a naanag ti sangkapagilian ti gapuananna idi maipusing iti naganus pay nga edadna a 44, kalpasan ti nakurang a makatawen a pannakirangetna iti sakit a leukemia.
“MGA KABABAYAN”
Nalaka laeng a dakamaten ti nagsiglatanna—ti rap music, wenno ti kabaruan a klase ti musika, ken ayug dagiti agtutubo a naglatak unay idi dekada 90.
Sakbay a rimmuar ti umuna nga album ni Francis M a Yo! idi 1990, makuna a novelty wenno pagkakatawaan laeng a musika ti rap, kas dagiti immun-una a kanta ni Vincent Daffalong. Ngem idi aglatak ti “Mga Kababayan” a nangipatayaban ni Francis kadagiti balikas a mangipampannakkel ti pulitayo a Filipino, ken ti panangsukay iti nasionalismo iti riknatayo kadagidi a panawen a maburburibor ti pagilian iti agsasaruno a kudeta dagiti rebelde a soldado. Ngem iti panaglatak dagiti kanta ni Francis, nagbaliwen ti panagkita dagiti Filipino iti musika a rap. Ket ad-adda nga inaramat daytoy ni Francis tapno maipeksana ti bukodna a komentario kadagiti mapaspasamak iti pagilian ken ti panangitandudona latta ti kababalintayo a Filipino.
Gapu ken ni Francis, naglatak ngarud ti rap ken ti hip hop a paggugusto unay dagiti agtutubo. No ni Pepe Smith ken ti bandana a Juan dela Cruz ti nangipasngay iti Pinoy Rock idi dekada 70, wenno ti APO Hiking Society iti OPM, ni Francis ti nangbiag iti Pinoy Rap. Ket babaen dagiti bukodna a komposision, nagbalinen a paset ti musikatayo ti rap ken hip hop nga idi damo ket manmano laeng ti makasursurot. Gapu ngarud iti nadaras a panangabrasa dagiti agtutubo dagiti kantana, kasla nagbalin metten nga uso ti pannakaitandudo ti nasionalismo ken ania man a simbolo a mangiparangarang ti kina-Filipino iti biagda.
TIMEK TI BUKODNA NGA HENERASION
Ken adu pay dagiti kanta ni Francis iti agdagup iti 10 nga album nga inaramidna. Kaaduanna kadagitoy ti pagsarmingan ti kinataotayo a kas Filipino. Patriotismo, panagkaykaysa, panangtaraken iti bagi, panangipateg iti pamilia, ken panagayat iti adda a trabaho ken disiplina para iti pagimbagan ti pagilian ti ramen ti nasurok maysa a dekada a panagaktibona iti musika. Tinamingna pay dagiti kangrunaan a parikut ti pagilian kas koma iti drug addiction ("Mga Praning”), kinarugit ti politika ("Halalan") ken dakes nga epekto ti mentalidad a kolonial (“Tayo’y Mga Pinoy”). Maysa pay a naglatak a kantana ti “Kaleidoscope World” nga adda temana a panagkaykaysa ti amin a puli, wenno ti panangiraman iti bukodtayo a bagi iti napagkaysa a lubong uray pay adu ti pagdudumaantayo.
Makuna ngarud a ni Francis ti kapasnekan iti timek politikal iti henerasionna.
Ngem ita, bayat ti panagladingittayo iti ipapanawna, maanagtayo a nalablabes pay ngem dita ti gapuananna, saan laeng para iti bukodna a pagragsakan ken panawen no di pay iti ruar ti lakubna. No narubrob ti panagayatna iti musika, gumaygayebgeb ti panagayatna iti pagilianna wenno iti kinataona a kas Filipino.
Binangonna pay ti negosio nga agilako kadagiti badbado, babaen ti FMCC (FrancisM Clothing Co.) a mangipatpataray ita kadagiti puesto a “3 Stars & a Sun.” Ti nasao a badbado ti nangpalatak kadagiti disenio nga addaan iti nasionalistiko a tema a kas koma dagiti balikas a “I Love Pinas” ken ti panangibaskag iti ladawan ti bandera ti Filipinas ken dagiti isla ti pagilian iti artistiko a pannakaiparangna.
Mararaem pay ni Francis iti siglatna nga ag-host iti telebision. Isu ti immuna a Filipino a VJ (video jock) iti MTV Asia a nagpaayanna manipud 1996 agingga iti 2000. Ken manipud 1997 agingga idi maduktalan ti sakitna idi napan a tawen, regular nga host iti “Eat Bulaga” iti Channel 7.
Ken adu pay ti natultulonganna a kumakanta, aglalo dagiti simmurot met iti hiligna a rap. Nangipatakder iti bukodna a record company, ti Red Egg Records, a tumultulong a mangirekord kadagiti kanta dagiti agdadamo iti industria ken aktibo pay idi a mangidirdirihe kadagiti banda iti bukodda a music video babaen ti production company a binangonna met laeng. Kaaduanna dagiti mararaem metten a rapper ti pagilian ti mangibagbaga a dakkel ti nakautanganda ken ni Francis iti panaglatakda, kas kada Andrew E, Michael V, ken ni Gloc 9.
RESOLUSION TI KAMARA
Iti ngarud ipupusay ni Francis, ad-addan a naanagda ti pateg ti rap a kas behikulo dagiti agtutubo a mangipeksa met iti ania man nga ir-iruken ti riknada iti gimong ken ti sibubukel a pagilian. Ken nasursuro metten dagiti agrukbab kenkuana a musikero nga ipasnekda iti agbirok iti kabukbukodanda a wagas tapno mangipangngeg kadagiti agtuturay iti kayatda, ken tumulongda metten para iti panagbalbaliw.
Gapu ngarud itoy, nangaramid iti maysa a resolusion ti Kamara a nangbigbig iti dakkel a naitulong ni Francis, saan laeng nga iti pannakapabaknang ti musika a Pinoy no di pay iti pannakaitandudo ti nasionalismo kadagiti agtutubo ken ti panangparegta pay kadagiti aktibista wenno ordinario nga umili tapno makirangetda latta para iti panagbalbaliw iti pagilian. Mismo a da Rep. Satur Ocampo ken Teodoro Casiño iti militante a grupo a Bayan Muna ti nangirubuat iti resolusion.
Nadakamat pay dagiti politiko a nangkanunong iti resolusion nga adda darana a politiko ni Francis M gapu ta apo a tumeng daytoy ni Enrique Magalona, ti taga-Negros Occidental a nagbalin a senador ti pagilian manipud 1946 agingga iti 1955. Ngem mas a sinurot ni Francis ti naggapuan a lubong dagiti dadakkelna: ti showbiz. Agpada nga artista dagiti nagannak kenkuana, da Pancho Magalona ken Tita Duran, a naglatak idi dekada 40 ken 50. Ni Pancho Magalona ti makunkuna a kaunaan nga artista a Filipino a nagparang iti pelikula iti Hollywood. Ken naam-ammo pay daytoy a kas kangrunaan a bida dagiti pelikula nga adda nasionalismo a temana, kas ti “El Flibusterismo” ken “Jikiri.”
Immuna a simrek iti showbiz ni Francis babaen ti pelikula a Bagets 2 a nagbidaanda kada William Martinez, Herbert Bautista, Raymond Lauchengco. Kalpasanna, nagparang daytoy kadagiti nagbalinen a kalisko a pelikula a kas iti “Kung Aagawin Mo Ang Lahat Sa Akin” (1987) ken ti “Gumapang ka sa Lusak” (1990) ken dagiti comedy films a kas iti “Tong-its” (1996) ken “Ano ba ‘Yan” (1993).
“AGINGGA A SIBIBIAGAK...”
Naglatak pay ni Francis a kas DJ/rapper iti variety show ni Alma Moreno a Loveli’Ness iti IBC-13. Ngem idi iruarna ti albumna a Yo! ditoyen a nagbaliw ti taray ti biag ni Francis ken dagiti tattao iti aglikmutna babaen ti panangpasikatna ti rap. Ditoy a narugian ti awagda kenkuana a Master Rapper wenno King of Pinoy Rap. Simmaruno dagiti albumna a FrancisM (1992) ken ti Meron Akong Ano! (1993). Idi 1995, rimmuar ti maikapat nga albumna a FreeMan a kunada a nangrugian ti panageksperimentona a yasideg ti rap iti aglatlataken a baro a rupa ti Pinoy Rock nga inrubuat met ti Eraserheads. Ditoy a nakaduana iti album wenno nagayyemna ni Ely Buendia, ken dagiti mararaem a tattao iti industria ti musika a kas kada Joey Ayala, Heber Bartolome, Ryan Cayabyab, ken Mike Hanopol.
Iti maysa kadagiti naudi a blogna, idi Disiembre 30, 2008 wenno anibersario ti pannakamartir ni Jose Rizal, adda naisurat ni Francis maipapan iti Nailian a Bannuar. Kunana iti Ingles: “No sibibiag laeng ni Rizal, kayatko iti makipagkape kenkuana. Kapatangko ken agadalak kenkuana. Dakkel ti panagraemko daytoy a tao.” Innayonna pay a no ipatpategtayo unay ti pagilian, kasapulan ngarud a sidadaantayo a matay para kenkuana. Aramidek, daytoy, kunana. “No matayak, agbalinak laeng nga awan iti serbina. Mas nga adda serbik no sibibiagak pay. Agingga ngarud a sibibiagak, itultuloyko iti mangkanunong iti dedikasion (ni Rizal) tapno maitandudo ti pagilian ken dagiti umilina.”
Iti maysa a hip hop wenno rapper a kas ken ni Francis, kasla karkarna a mabasam dagitoy kadagiti sinuratna. Ngem dayta ni Francis, manipud pay idi damo, maymaysan ti turongen dagiti sakana, ti rummuar iti ngiwatna, ken ti sirmatana--ti pannakaitandudo ni Pinoy babaen ti panagkaykaysa dagiti agtutubo nga agarapaap para iti Filipinas. Ammona a kas paset ti showbiz, nalaka a maidanonna ti mensahena kadagiti agtutubo ket saan ngarud a nagpamayan a mangidalan dagiti panggepna.
Inkantana: Nasa palad mo ang Kapalaran, Kabataan para sa kinabukasan…/ Oras ay ginto,Gamitin ng mahusay, Dahil ang oras ay walang hinihintay…
Uray rapper daytoy, atiwna pay dagiti politiko no ti nagapuanan iti ili ti pagpapatangan. Saan ngarud a nakaskasdaaw no adu ti agraem kenkuana, kangrunanna dagiti politiko, ken dagiti mararaem a lider ti pagilian a kas ken ni Cory Aquino.
MEDAL OF MERIT
Ken uray pay ti Malakanyang, addan sidadaan a pangbibigda ken ni Francis. Iti ania man nga aldaw manipud ita, ipaayda ken ni Francis ti Medal of Merit gapu iti panangitandudona ti patriotismo babaen ti musika. Adda pay dagiti addang ita tapno mainominar ni Francis nga agbalin a National Artist kadagiti sumarsaruno a tawen.
Ken wen, adu ti mabalin a maawat pay ni Francis a pammadayaw a mangbigbig dagiti gapuananna. Ngem iti baet dagitoy, maanagtayo koma a ni Francis ket kas met laeng iti sumagmamano kadatayo, a sipupuso a sinurotna ti pagduyosanna ken pagragsakanna, ken ti agtignay ken agaso tapno maipeksana ti napasnek a panagayatna iti pagilianna. Ngem awan ti binaddekanna a tao, ken awan ti impeksana a nauyong a rikna, no di laeng ti panangipalubosna kadatayo a dumngeg kadagiti ayugna: Dapat lang malaman nyo/ Bilib ako sa kulay ko/Ako ay Pilipino/ Kung may itim or may puti/Mayron naman kayumanggi/Isipin mo na kaya mong/ Abutin ang yung minimithi.
Nasayaat unay ti dumngeg ken agraem iti musika ni Francis ken dadduma pay a nasionalistiko a kumakanta a kas kenkuna. Ngem nasaysayaat pay no tungpalentayo dagiti ibagbaga ni Francis, iti kasta saan laeng a maitultuloy ti lagiptayo kenkuana no di pay ket agbiag latta ti arapaapna, nga iti kaano man, ken uray ania ti mapaspasamak, ipagpannakkeltayo ti pagiliantayo ken ti kina-Filipinotayo.
Ket saan laeng koma iti konsierto iti Manila Bay nga agallangogan ti naganna, no di pay ke iti puso ti tunggal maysa kadatayo a mangipatpateg ti pagilianna.
(Basaen ti kumpleto a bersion daytoy iti Bannawag, Marso 23, 2009.)
No comments:
Post a Comment