APAY ketdin a saan no ipalubostayo inton Mayo 2010? Wenno babaen ti panangibutostayo ni Ed Panlilio, ti padi a gobernador ti Pampanga, ken idurduron ita ti sumagmamano a grupo tapno agkandidato a presidente?
Ken saanen a karkarna a ti maysa a padi, wenno dati a padi, nga idauluanna ti maysa a pagilian. Iti Haiti, nabutosan a presidente ni Jean-Bertrand Aristide, maysa a padi a Katoliko, idi 1990, ken nupay napatakias iti puesto kalpasan ti makatawen, nakapagsubli pay para iti dua a termino a nagtungpal idi 2004. Maysa met a retirado nga obispo ni Fernando Lugo, ti agdama a presidente ti Paraguay.
Ken uray pay iti General Assembly ti United Nations, iturayan met ita para iti makatawen a termino ni Miguel d’Escoto Brockmann, maysa a Katoliko a padi a taga-Nicaragua. Agpapada da Aristide, Lugo ken Brockman a nangitagtag-ay ti masasao a Liberation Theology, wenno maysa a pagadalan ti relihion iti simbaan Katoliko a mangipatpatangken a ti kangrunaan a mision ti Kristianismo ket isu ti panangipaay iti hustisia kadagiti marigrigat ken maidaddadanes babaen ti aktibo a pannakiraman iti politika (ngarud adda ramenna a makakanigid, wenno ranget iti nagbaetan dagiti nababaknang ken marigrigat), a naglatak unay iti South America. Adu met dagiti papadi a naar-aringan iti daytoy a kapanunotan, uray pay kayat ti Vatican a pungtilen ti aglablabes a pannakaipakat daytoy.
APAY A PADI?
Segun kadagiti agpalpaliiw iti politika, no agkamangtayo man kadagiti saan a tradisional a kandidato, wenno kadagiti saan a politiko ngem pangnamnamaan ti kababalinda a kas lider, paset laeng daytoy ti nabayagen a panagar-arapaaptayo a maaddaan iti maysa koma a lider a napudno iti ilina, mapagtalkan ken addaan iti nangato a kredibilidad, moralidad ken adda integridadna a mangiturong ti masakbayan ti pagiliantayo.
Aglalo a kasapulantayo unay ti alternatibo a lider (uray saan a politiko) kadagitoy a panawen, kunada man, ta ti agdama nga administrasion ti makunkuna ita a maysa kadagiti “most corrupt,” saan laeng iti Asia no di pay ket iti sangalubongan.
Daytoy ti rason no apay nga adu ti mangikarkararag a saan koman a trapo (panguyaw nga awag kadagiti tradisional a politko) no di ket baro a rupa ti mangituray kadatayo iti Malakanyang. Immuna ngarud a naawis ni Chief Justice Reynato Puno a mangpadas met a sumrek iti politika. Nupay saan a tao ti simbaan, naam-ammo daytoy gapu iti nasayaat a kababalin ken gapuananna ken ti moralidad ken integridad a kasurot ti panangriendana ti kangatuan a korte ti pagilian. Ngem immun-unan nga imbaga ti Chief Justice nga awan ti panggepna nga agkandidato.
Simmaruno ngarud a ginuyugoyda nga agkandidato iti kangatuan a puesto da Panlilio ken ni Gob. Grace Padaca ti Isabela, ta dagitoy ti kunada man a mangibagbagi ti pudpudno a panagbalbaliw iti pannakaipagna ti turay. Ni Padaca ti mapispisel a bise-presidente ni Panlilio no bilang ta ituloy daytoy ti agkandidato.
AMMONA TI SAO TI DIOS
Maysa laeng kadagiti kabilegan a reaksion dagiti umili iti kaawanen maitultulong dagiti trapo iti nasayaat a pannakarienda ti agdama a turay ti pananguy-uyotda ken ni Panlilio nga agpresidente. Kadagiti umili a mabisbisinan iti nadalus a liderato a mangiturong iti pudpudno a panagdur-as, umisu a dana ti lasatenda no maysa a padi wenno asino man a pastor wenno dadaulo ti maysa a relihion ti ibutosda, ta nalaka a patienda a dagitoy a tattao ket ammoda ti sao ti Dios ken ti panangidalan daytoy iti panagbiagda.
Ken apay a ni Panlilio ti natibong ti naganna?
Maipalagip a ti panangabak ni Panlilio idi agkandidato daytoy a gobernador ti Pampanga idi 2007, napaneknekan dagiti taga-Pampanga ti aglaplapusanan a panagreggetda a madalusan ti probinsiada iti anomalia iti kapitolio ken ti dakkel nga operasion ti hueteng. Aktibo ngamin ni Father Panlilio a tumultulong idi kadagiti kakailianna saan laeng iti ipapaayna a moral ken espiritual a tulong idi agrigat ti probinsia kalpasan ti panagbettak ti Mt. Pinatubo idi 1991, no di pay ket ti natured a panangidadaulona kadagiti umili tapno mapaksiat dagiti ilegal a sugal, trafficking kadagiti babbai ken ubbing, ken panagraira ti maiparit nga agas iti probinsiada.
Babaen ti tulong dagiti adu a nagboluntario a kailianna, iti uneg ken ruar ti probinsia, naitag-ay ti kandidatura ti nanumo a padi, ket intarayanna dagiti kandidato ti administrasion. Ket apaman met a nakapagsapata, dagus nga inrugi ti gobernador a pinarut ti paggapgapuan ti kurapsion iti probinsia, kas koma ti quarrying iti lugarda a paggatgatasan gayam iti dakkel dagiti politiko gapu ta ibolsada ti mapastrekan ditoy imbes koma nga inayonda a kas pundo ti probinsia.
AGSABALI TI PAMPANGA KEN TI FILIPINAS
Ti ngarud gapuanan ni Panlilio ken ti napasamak iti Pampanga ti kayatda ita nga uliten para iti sibubukel a pagilian. Kalpasan laeng sumagmamano nga aldaw nga inyendorso ti koalision ti kandidatura ni Panlilio, uray awan pay ti opisial wenno nalawag a panangtung-edna iti kiddawda, nagsasarunon ti panagkari dagiti adu nga umili a mangipaay iti tulong pinansial wenno tumulong para iti nasaknap a panagkampania ti padi. Ken napateg unay no mauyotanda met ni Padaca nga agbalin a katiket daytoy. Naam-ammo ni Padaca, saan laeng ti panangilugesna iti mamindua a daras ti kaaman dagiti politiko a manon a dekada nga agturturay iti Isabela no di pay iti natured a kampaniana kontra iti hueteng ken illegal logging iti probinsiana.
Kas ‘tay kunadan, ti natan-ok a lider ket produkto laeng ti panagkasapulan iti panawenna. Napaneknekan daytoy iti panangabak ni Barack Obama a presidente iti Estados Unidos iti laksid iti panaggapuna iti minoria a puli dagiti nangisit. Ni Obama ngamin, iti laksid ti kinabagitona iti politika, ti nakita dagiti Amerikano a mangalaw kadakuada iti sagsagabaenda a krisis iti ekonomiada.
Daytoy met ngarud ita ti kayat a mapasamak ti kaaduanna kadatayo.
Nupay kasta, adu ti agkuna nga agsabali ti Pampanga ken ti Filipinas. Nupay agpayso a nasayaat a pagadalan ti balligi ni Panlilio iti probinsiana, awan met ti nalawag a posisionna kadagiti nailian nga isyu. Kayatna a sawen, nasukog laeng ti kinapolitiko ni Panlilio iti lokal nga agpang.
Segun ken ni Rep. Risa Hontiveros ti Akbayan, no kayat met laeng a masigurado ti panangabak ni Panlilio, kasapulan nga iramanna iti agendana ti pudpudno a reporma ti gobierno. Ngarud, unaenna a kontraen dagiti dadakkel a basol ti agdama nga administrasion, nangruna iti isyu ti kurapsion. No mabalin, tumipon iti timek dagiti kameng ti oposision, ken ti adu a sektor a mangibutbutaktak kadagiti dadakkel a krimen ti agdama a gobierno, kas koma iti panagtakaw ti pundo ti pagilian ken ti extra-judicial killing.
SAAN A KANAYON A BENTAHE TI KINAPADI
Ammo met dagiti mangidurduron iti kandidatura ni Panlilio a kasla maysa a nangato a bantay ti ulienda, no di man ket kawaw laeng a panggep, ti kayatda a mapasamak. Maawatanda no ania a klase ti agdama a politika ti pagilian, a dagiti laeng adda kuartana ken nabileg a partido politikal dagiti mangab-abak tunggal eleksion. Segun kadagiti pubic relations practitioner, no kayat ti asino man a kandidato a mangabak a presidente, kasapulanna ti dua a bilion a pisos. Kurangna la nga ibagada a saan a makatulong ti kaadda laeng ti nasayaat a panggep, ta kasapulan met ti dakkel a pirak tapno maipatugawtayo ti maysa a lider nga adda panagbutengna iti Dios, natakneng ti prinsipiona, ken ammona a riendaan ti turay iti napasnek.
Ngem mangnamnama ti koalision a masupusopan ti pagkuranganda babaen ti boluntarismo, wenno panagkaykaysa dagiti mamati iti panggepda, kas iti naballigi nga impakat dagiti suporter ni Obama iti eleksion iti Amerika.
Nupay kasta, saan met a kanayon a bentahe ni Panlilio ti kinapadina. Umuna, nupay di parparitan ti simbaan ti kandidaturana, dida kayat nga iduron ti gobernador nga agarapaap iti nangatngato a puesto. Ken maysa, babaen ti maysa a pakdaar a nadakamat iti Canon 287 iti Second Plenary Council of the Philippines, maparparitan dagti obispo, papadi ken kameng ti simbaan a direkta a makiraman iti partisan politics.
Ta no dagiti obispo ti masurot, kaykayatda nga ituloy ni Panlilio ti panagpadina, ta uray iti daytoy nga akemna, dakkel metten ti maitultulongna kadagiti kailianna. Ngem no ipilit daytoy ti tumaray, nainget ngarud ti panangibilinda nga ibbatanna laengen ti kinapadina, iti kasta saanna a guyoden ti nagan ti simbaan wenno mulitan ti dayaw dagiti papadi no bilang ta agkibaltang daytoy iti panagtakemna. Iti agdama, sinuspende laeng ti simbaan ti kinapadi ni Panlilio idi tumaray daytoy a gobernador; kayatna a sawen mabalinna iti agsubli no kayatna.
DA VELARDE KEN VILLANUEVA
Ken maysa, mas a patien dagiti dadduma a dagiti tao ti simbaan ket nasursuruan a sumurot laeng ti maymaysa a dana, wenno dana a maisurot laeng iti naadalda iti simbaan. Awan ngarud dumana daytoy iti kinadiktadoria, ta awanen ti paglugaran ti sabali a kapanunotan aglalo no mayannatup daytoy iti panawen, wenno awanen ti naan-anay a pannakabalanse ti kasapulan ti ili ken ti isursuro ti simbaan, kas koma iti mainaig iti isyu ti populasion ken ti industria iti telebision ken pelikula.
Idi 2004, pinanggep met ni Bro. Eddie Villanueva ti Jesus Is Lord ken lider ti Bangon Pilipinas a gun-oden ti kangatuan a puesto ti pagilian. Nupay nasayaat dagiti panggepna ken ti ikarkarina a panagbalbaliw, bassit laeng ti naawidna a butos no maidilig kadagiti nalatlatak a politiko ngem isuna. Segun kadagiti agpalpaliiw, saan a naimbag ti panagraman ti kaaduanna nga umili no maysa a lider ti maysa a relihion a binangonna met laeng ti mangituray iti pagilian, isu nga uray no kasano ti panagraemda iti kari ken parmata ti pastor para iti pagilian, saan a makapnek daytoy tapno yawatda kenkuana ti masakbayan ti pagilian.
Ken uray pay gayam ni Mike Velarde, ti lider ti karismatiko a grupo nga El Shaddai, adda met ambisionna nga agbalin a presidente. No bilang dagiti kameng ti pagpapatangan, mas nga ad-adu ti kameng ti El Shaddai ngem dagiti dadduma a relihioso a grupo iti ruar ti Simbaan Katoliko; dakkel ngarud ti pangnamnaaan ni Velarde a naimbagen a pagrubbuatan dayta ti butosna. Kadagiti napalabas a bulan, umas-asideg daytoy kadagiti obispo tapno maalana ti panangiyendorsoda kenkuana.
Ngem nupay raemen dagiti obispo ti arapaap ni Velarde ken siraraemda iti panangiturayna iti El Shaddai, nabatad ti bilin ti simbaan a saanda a mabalin ti mangyendorso iti asino man a kandidato.
Segun met laeng ken ni Panlilio, agpabus-oy daytoy iti asino man a kandidato nga iti panagkitana ket kabaelanna a sukatan dagiti trapo ken mangipakat kadagiti pudpudno a reporma iti gobierno. Ti napateg, iramanna ti bagina a saan laeng a kas pagibasaran dagiti mabalin nga standard bearer iti ania a partido, no di pay ket ti mangipaay ti namnama kadagiti umili nga adda latta mabalin a pagpilianda.
TAO MAN TI SIMBAAN WENNO SAAN
Para iti pagiliantayo a mabisbisinan la unay a maaddaan iti pudpudno a panagbalbaliw iti turay, awanen ti kasakitan a mapasamak no maanagtayo nga iti kamaudiananna, ti makunkuna a baro a rupa ti politika ken namnama nga ibagian ti maysa a kandidato nga uray addaan ti nasayaat a panggep ket awan met la gayam ti mabalbalinanna tapno mayaon ti Pilipinas manipud iti nakaro a rigat.
Ala, agan-anus ngarud koma ken agannadtayo nga agpili iti sumaruno a presidente, ta ti pudno a panagbalbaliw ket saan a madagdagus a mapasamak.
Ngem uray pay ti kaadda ni Panlilio wenno da Velarde ken Villanueva a kas pagpilian a kandidato, rumbeng nga agpanunottayo a nalaing no dagiti kas kadakuada ti kasapulantayo. Ditay’ koma nalaka a maaw-awis a tumipon ti ania man a grupo a mangidurduron ti kandidaturada nga awan ti bukodtayo a pananganag iti kasapulan ti ilitayo.
Saan a kasapulan no tao man ti simbaan dayta wenno saan. Ti napateg, kabaelan dayta a kandidato nga iturong ti pagilian iti pudpudno a dana ti panagdur-as ken panagbalbaliw. Narigrigat no mapaaytayonto manen gapu laeng ti panagkibaltangtayo nga agpili tunggal eleksion.
Ken saanen a karkarna a ti maysa a padi, wenno dati a padi, nga idauluanna ti maysa a pagilian. Iti Haiti, nabutosan a presidente ni Jean-Bertrand Aristide, maysa a padi a Katoliko, idi 1990, ken nupay napatakias iti puesto kalpasan ti makatawen, nakapagsubli pay para iti dua a termino a nagtungpal idi 2004. Maysa met a retirado nga obispo ni Fernando Lugo, ti agdama a presidente ti Paraguay.
Ken uray pay iti General Assembly ti United Nations, iturayan met ita para iti makatawen a termino ni Miguel d’Escoto Brockmann, maysa a Katoliko a padi a taga-Nicaragua. Agpapada da Aristide, Lugo ken Brockman a nangitagtag-ay ti masasao a Liberation Theology, wenno maysa a pagadalan ti relihion iti simbaan Katoliko a mangipatpatangken a ti kangrunaan a mision ti Kristianismo ket isu ti panangipaay iti hustisia kadagiti marigrigat ken maidaddadanes babaen ti aktibo a pannakiraman iti politika (ngarud adda ramenna a makakanigid, wenno ranget iti nagbaetan dagiti nababaknang ken marigrigat), a naglatak unay iti South America. Adu met dagiti papadi a naar-aringan iti daytoy a kapanunotan, uray pay kayat ti Vatican a pungtilen ti aglablabes a pannakaipakat daytoy.
APAY A PADI?
Segun kadagiti agpalpaliiw iti politika, no agkamangtayo man kadagiti saan a tradisional a kandidato, wenno kadagiti saan a politiko ngem pangnamnamaan ti kababalinda a kas lider, paset laeng daytoy ti nabayagen a panagar-arapaaptayo a maaddaan iti maysa koma a lider a napudno iti ilina, mapagtalkan ken addaan iti nangato a kredibilidad, moralidad ken adda integridadna a mangiturong ti masakbayan ti pagiliantayo.
Aglalo a kasapulantayo unay ti alternatibo a lider (uray saan a politiko) kadagitoy a panawen, kunada man, ta ti agdama nga administrasion ti makunkuna ita a maysa kadagiti “most corrupt,” saan laeng iti Asia no di pay ket iti sangalubongan.
Daytoy ti rason no apay nga adu ti mangikarkararag a saan koman a trapo (panguyaw nga awag kadagiti tradisional a politko) no di ket baro a rupa ti mangituray kadatayo iti Malakanyang. Immuna ngarud a naawis ni Chief Justice Reynato Puno a mangpadas met a sumrek iti politika. Nupay saan a tao ti simbaan, naam-ammo daytoy gapu iti nasayaat a kababalin ken gapuananna ken ti moralidad ken integridad a kasurot ti panangriendana ti kangatuan a korte ti pagilian. Ngem immun-unan nga imbaga ti Chief Justice nga awan ti panggepna nga agkandidato.
Simmaruno ngarud a ginuyugoyda nga agkandidato iti kangatuan a puesto da Panlilio ken ni Gob. Grace Padaca ti Isabela, ta dagitoy ti kunada man a mangibagbagi ti pudpudno a panagbalbaliw iti pannakaipagna ti turay. Ni Padaca ti mapispisel a bise-presidente ni Panlilio no bilang ta ituloy daytoy ti agkandidato.
AMMONA TI SAO TI DIOS
Maysa laeng kadagiti kabilegan a reaksion dagiti umili iti kaawanen maitultulong dagiti trapo iti nasayaat a pannakarienda ti agdama a turay ti pananguy-uyotda ken ni Panlilio nga agpresidente. Kadagiti umili a mabisbisinan iti nadalus a liderato a mangiturong iti pudpudno a panagdur-as, umisu a dana ti lasatenda no maysa a padi wenno asino man a pastor wenno dadaulo ti maysa a relihion ti ibutosda, ta nalaka a patienda a dagitoy a tattao ket ammoda ti sao ti Dios ken ti panangidalan daytoy iti panagbiagda.
Ken apay a ni Panlilio ti natibong ti naganna?
Maipalagip a ti panangabak ni Panlilio idi agkandidato daytoy a gobernador ti Pampanga idi 2007, napaneknekan dagiti taga-Pampanga ti aglaplapusanan a panagreggetda a madalusan ti probinsiada iti anomalia iti kapitolio ken ti dakkel nga operasion ti hueteng. Aktibo ngamin ni Father Panlilio a tumultulong idi kadagiti kakailianna saan laeng iti ipapaayna a moral ken espiritual a tulong idi agrigat ti probinsia kalpasan ti panagbettak ti Mt. Pinatubo idi 1991, no di pay ket ti natured a panangidadaulona kadagiti umili tapno mapaksiat dagiti ilegal a sugal, trafficking kadagiti babbai ken ubbing, ken panagraira ti maiparit nga agas iti probinsiada.
Babaen ti tulong dagiti adu a nagboluntario a kailianna, iti uneg ken ruar ti probinsia, naitag-ay ti kandidatura ti nanumo a padi, ket intarayanna dagiti kandidato ti administrasion. Ket apaman met a nakapagsapata, dagus nga inrugi ti gobernador a pinarut ti paggapgapuan ti kurapsion iti probinsia, kas koma ti quarrying iti lugarda a paggatgatasan gayam iti dakkel dagiti politiko gapu ta ibolsada ti mapastrekan ditoy imbes koma nga inayonda a kas pundo ti probinsia.
AGSABALI TI PAMPANGA KEN TI FILIPINAS
Ti ngarud gapuanan ni Panlilio ken ti napasamak iti Pampanga ti kayatda ita nga uliten para iti sibubukel a pagilian. Kalpasan laeng sumagmamano nga aldaw nga inyendorso ti koalision ti kandidatura ni Panlilio, uray awan pay ti opisial wenno nalawag a panangtung-edna iti kiddawda, nagsasarunon ti panagkari dagiti adu nga umili a mangipaay iti tulong pinansial wenno tumulong para iti nasaknap a panagkampania ti padi. Ken napateg unay no mauyotanda met ni Padaca nga agbalin a katiket daytoy. Naam-ammo ni Padaca, saan laeng ti panangilugesna iti mamindua a daras ti kaaman dagiti politiko a manon a dekada nga agturturay iti Isabela no di pay iti natured a kampaniana kontra iti hueteng ken illegal logging iti probinsiana.
Kas ‘tay kunadan, ti natan-ok a lider ket produkto laeng ti panagkasapulan iti panawenna. Napaneknekan daytoy iti panangabak ni Barack Obama a presidente iti Estados Unidos iti laksid iti panaggapuna iti minoria a puli dagiti nangisit. Ni Obama ngamin, iti laksid ti kinabagitona iti politika, ti nakita dagiti Amerikano a mangalaw kadakuada iti sagsagabaenda a krisis iti ekonomiada.
Daytoy met ngarud ita ti kayat a mapasamak ti kaaduanna kadatayo.
Nupay kasta, adu ti agkuna nga agsabali ti Pampanga ken ti Filipinas. Nupay agpayso a nasayaat a pagadalan ti balligi ni Panlilio iti probinsiana, awan met ti nalawag a posisionna kadagiti nailian nga isyu. Kayatna a sawen, nasukog laeng ti kinapolitiko ni Panlilio iti lokal nga agpang.
Segun ken ni Rep. Risa Hontiveros ti Akbayan, no kayat met laeng a masigurado ti panangabak ni Panlilio, kasapulan nga iramanna iti agendana ti pudpudno a reporma ti gobierno. Ngarud, unaenna a kontraen dagiti dadakkel a basol ti agdama nga administrasion, nangruna iti isyu ti kurapsion. No mabalin, tumipon iti timek dagiti kameng ti oposision, ken ti adu a sektor a mangibutbutaktak kadagiti dadakkel a krimen ti agdama a gobierno, kas koma iti panagtakaw ti pundo ti pagilian ken ti extra-judicial killing.
SAAN A KANAYON A BENTAHE TI KINAPADI
Ammo met dagiti mangidurduron iti kandidatura ni Panlilio a kasla maysa a nangato a bantay ti ulienda, no di man ket kawaw laeng a panggep, ti kayatda a mapasamak. Maawatanda no ania a klase ti agdama a politika ti pagilian, a dagiti laeng adda kuartana ken nabileg a partido politikal dagiti mangab-abak tunggal eleksion. Segun kadagiti pubic relations practitioner, no kayat ti asino man a kandidato a mangabak a presidente, kasapulanna ti dua a bilion a pisos. Kurangna la nga ibagada a saan a makatulong ti kaadda laeng ti nasayaat a panggep, ta kasapulan met ti dakkel a pirak tapno maipatugawtayo ti maysa a lider nga adda panagbutengna iti Dios, natakneng ti prinsipiona, ken ammona a riendaan ti turay iti napasnek.
Ngem mangnamnama ti koalision a masupusopan ti pagkuranganda babaen ti boluntarismo, wenno panagkaykaysa dagiti mamati iti panggepda, kas iti naballigi nga impakat dagiti suporter ni Obama iti eleksion iti Amerika.
Nupay kasta, saan met a kanayon a bentahe ni Panlilio ti kinapadina. Umuna, nupay di parparitan ti simbaan ti kandidaturana, dida kayat nga iduron ti gobernador nga agarapaap iti nangatngato a puesto. Ken maysa, babaen ti maysa a pakdaar a nadakamat iti Canon 287 iti Second Plenary Council of the Philippines, maparparitan dagti obispo, papadi ken kameng ti simbaan a direkta a makiraman iti partisan politics.
Ta no dagiti obispo ti masurot, kaykayatda nga ituloy ni Panlilio ti panagpadina, ta uray iti daytoy nga akemna, dakkel metten ti maitultulongna kadagiti kailianna. Ngem no ipilit daytoy ti tumaray, nainget ngarud ti panangibilinda nga ibbatanna laengen ti kinapadina, iti kasta saanna a guyoden ti nagan ti simbaan wenno mulitan ti dayaw dagiti papadi no bilang ta agkibaltang daytoy iti panagtakemna. Iti agdama, sinuspende laeng ti simbaan ti kinapadi ni Panlilio idi tumaray daytoy a gobernador; kayatna a sawen mabalinna iti agsubli no kayatna.
DA VELARDE KEN VILLANUEVA
Ken maysa, mas a patien dagiti dadduma a dagiti tao ti simbaan ket nasursuruan a sumurot laeng ti maymaysa a dana, wenno dana a maisurot laeng iti naadalda iti simbaan. Awan ngarud dumana daytoy iti kinadiktadoria, ta awanen ti paglugaran ti sabali a kapanunotan aglalo no mayannatup daytoy iti panawen, wenno awanen ti naan-anay a pannakabalanse ti kasapulan ti ili ken ti isursuro ti simbaan, kas koma iti mainaig iti isyu ti populasion ken ti industria iti telebision ken pelikula.
Idi 2004, pinanggep met ni Bro. Eddie Villanueva ti Jesus Is Lord ken lider ti Bangon Pilipinas a gun-oden ti kangatuan a puesto ti pagilian. Nupay nasayaat dagiti panggepna ken ti ikarkarina a panagbalbaliw, bassit laeng ti naawidna a butos no maidilig kadagiti nalatlatak a politiko ngem isuna. Segun kadagiti agpalpaliiw, saan a naimbag ti panagraman ti kaaduanna nga umili no maysa a lider ti maysa a relihion a binangonna met laeng ti mangituray iti pagilian, isu nga uray no kasano ti panagraemda iti kari ken parmata ti pastor para iti pagilian, saan a makapnek daytoy tapno yawatda kenkuana ti masakbayan ti pagilian.
Ken uray pay gayam ni Mike Velarde, ti lider ti karismatiko a grupo nga El Shaddai, adda met ambisionna nga agbalin a presidente. No bilang dagiti kameng ti pagpapatangan, mas nga ad-adu ti kameng ti El Shaddai ngem dagiti dadduma a relihioso a grupo iti ruar ti Simbaan Katoliko; dakkel ngarud ti pangnamnaaan ni Velarde a naimbagen a pagrubbuatan dayta ti butosna. Kadagiti napalabas a bulan, umas-asideg daytoy kadagiti obispo tapno maalana ti panangiyendorsoda kenkuana.
Ngem nupay raemen dagiti obispo ti arapaap ni Velarde ken siraraemda iti panangiturayna iti El Shaddai, nabatad ti bilin ti simbaan a saanda a mabalin ti mangyendorso iti asino man a kandidato.
Segun met laeng ken ni Panlilio, agpabus-oy daytoy iti asino man a kandidato nga iti panagkitana ket kabaelanna a sukatan dagiti trapo ken mangipakat kadagiti pudpudno a reporma iti gobierno. Ti napateg, iramanna ti bagina a saan laeng a kas pagibasaran dagiti mabalin nga standard bearer iti ania a partido, no di pay ket ti mangipaay ti namnama kadagiti umili nga adda latta mabalin a pagpilianda.
TAO MAN TI SIMBAAN WENNO SAAN
Para iti pagiliantayo a mabisbisinan la unay a maaddaan iti pudpudno a panagbalbaliw iti turay, awanen ti kasakitan a mapasamak no maanagtayo nga iti kamaudiananna, ti makunkuna a baro a rupa ti politika ken namnama nga ibagian ti maysa a kandidato nga uray addaan ti nasayaat a panggep ket awan met la gayam ti mabalbalinanna tapno mayaon ti Pilipinas manipud iti nakaro a rigat.
Ala, agan-anus ngarud koma ken agannadtayo nga agpili iti sumaruno a presidente, ta ti pudno a panagbalbaliw ket saan a madagdagus a mapasamak.
Ngem uray pay ti kaadda ni Panlilio wenno da Velarde ken Villanueva a kas pagpilian a kandidato, rumbeng nga agpanunottayo a nalaing no dagiti kas kadakuada ti kasapulantayo. Ditay’ koma nalaka a maaw-awis a tumipon ti ania man a grupo a mangidurduron ti kandidaturada nga awan ti bukodtayo a pananganag iti kasapulan ti ilitayo.
Saan a kasapulan no tao man ti simbaan dayta wenno saan. Ti napateg, kabaelan dayta a kandidato nga iturong ti pagilian iti pudpudno a dana ti panagdur-as ken panagbalbaliw. Narigrigat no mapaaytayonto manen gapu laeng ti panagkibaltangtayo nga agpili tunggal eleksion.
(Basaen iti orihinal a bersion daytoy iti Bannawag, Abril 6, 2009.)
No comments:
Post a Comment